اولین روش گوش دادن به صحبت های خود است یعنی همین طور که صحبت می کنید به کلماتی که از دهانتان خارج می شود ، توجه نمایید . تمرین این روش سخنان شما را اصلاح می کند .دومین روش این است که از یک نفر کمک بگیرید تا به گفته های شما گوش دهد و هنگامی که از واژه ای بی ارزش و یا کلیشه ای استفاده می کنید با نشان دادن حرکتی سریع این موضوع را به شما گوشزد کند . این کار تاثیر چشمگیری دارد .
چند نکته :
ـ در گفت و گو با یک فرد غریبه باید به چند نکته توجه کرد : غلبه بر خجالت و کمرویی خود و دیگران ـ شروع کردن صحبت
ـ قانون اول گفتگو : گوش دادن ، زبان غیر کلاسی (اشاره) و پرهیز از برخی صحبت ها و پرسش ها می باشد .
ـ اگر می خواهید چیزهای جدید بیاموزید ، ناچار هستید به صحبت دیگران گوش دهید .
ـ اگر دوست دارید مورد علاقه همه باشید ، باید به همه علاقه مند باشید و آنها را به صحبت درباره کمالاتشان تشویق کنید .
برای اینکه بتوانیم خوب صحبت کنیم ، رعایت دو نکته زیر ضروری است :
از بکار بردن عبارات کلیشه ای یا امروزی پرهیز کنید ـ از واژگان بی ارزش (تکه کلام ها) دوری کنید ، این واژگان هیچ چیزی به سخنان ما اضافه نمی کنند بلکه صحبت ما را به هم می ریزند . این واژگان یا اصوات زمانی که ایستادید برای تکیه دادن سودمند هستند اما اگر به آنها وابسته شدید صحبت کردن شما لنگ می ماند .
مثلاً ، در واقع ، احساساً ، اوم و ... از تکه کلام هایی است که به طور معمول در زبان فارسی از آنها استفاده می شود . you know(می دانید) تکه کلامی است که در زبان انگلیسی از آن خیلی استفاده می شود .
صحبت و گفتگو کردن اساسی ترین مشکلی است که بین انسانها وجود دارد . یک فرد عادی در طول روز به طور متوسط هجده هزار کلمه بر زبان می آورد البته این میزان در همه افراد یکسان نیست .
اصول گفتگوی موفق عبارتند از : بی ریایی( رک و بی پرده صحبت کردن ) ـ صداقت ـ نگرش مثبت ـ علاقه و دوست داشتن طرف گفتگو
ویژگی های مشترک موفق ترین سخنگویان ...
آشنایی با مسائل بین المللی :
در عصر ارتباطات مسائل بین المللی به هم گره خورده است و روی یکدیگر تاثیر می گذارند ، گوینده و خبرنگار هم نباید از تاثیر گذاری مقوله های بیرون مرزها به درون مرزها در مسائل مختلف غافل باشد .
تحصیلات دانشگاهی مناسب و آموزش دوره های تخصصی :
گوینده و خبرنگار باید در حوزه کاری خود تحصیلات مناسبی داشته باشد . پایه تحصیلی خبرنگاران ، کارشناسی در رشته مرتبط با نوع فعالیت است و امروزه در کشورهای پیشرفته ، دانشکده هایی در رشته ارتباطات با گرایش های متنوع ایجاد شده که وظیفه تربیت منابع انسانی برای رسانه ها ، در مقاطع تحصیلی دکترا و کارشناسی ارشد را عهده دار هستند . البته آموزشکده هایی هم در همین زمینه اقدام به برگزاری دوره های تخصصی می کنند .
تندنویسی : (ویژه خبرنگاران)
در برنامه هایی مانند سخنرانی ها و مصاحبه های فردی که امکان ضبط برنامه وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد به علت ضرورت تسریع در ارسال خبر ، این کار مفید نیست ، بیشتر خبرنگاران ترجیح می دهند که مطالب را بنویسند و این کار مهارت تندنویسی را طلب می کند در غیر اینصورت اطلاعات گم شده و از دست رفته خبر زیاد خواهد بود و ممکن است مهم ترین فرازهای خبر به علت کندنویسی از دست برود .
آگاهی سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی :
هر گوینده و خبرنگار باید از ویژگی های سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی کشور و به خصوص حوزه کاری خود به خوبی آگاه باشد و اگر با قوانین و مقررات به خوبی آشنا نباشد ، موفق نخواهند بود .
تسلط به زبان معیار :
در هر کشور یک زبان به عنوان زبان معیار و مادر وجود دارد و تسلط گوینده و خبرنگار بر دستور زبان بسیار کلیدی و مهم است . اگر گوینده و یا خبرنگار دستور زبان را نداند یا آز آن آگاهی کافی نداشته باشد در قرائت و نگارش خبر با مشکل مواجه می شود و در انتقال پیام موفق نخواهد بود .
آشنایی با مهارت های ارتباطی :
یکی از مسایل مهم در گویندگی ، توجه به مهارت های ارتباطی است و هرگونه ضعف و سستی در این خصوص ، ممکن است به چگونگی ارتباط لطمه وارد نماید . از این رو چگونگی ارتباط متناسب با شرایط زمانی و مکانی ، اهمیت ویژه دارد . گوینده ای که انواع شیوه های ارتباطی را می داند در بیان خبر ، بسیار موفق خواهد بود .
قدرت بیان :
عبارت است از توانایی ها و استعدادهایی که فرد با به کارگیری کلمات و بیان عبارت و ادای جملات از خود نشان می دهد تا پیام مورد نظرش را در قالب بهترین الفاظ و با معناترین عبارت به مخاطب برساند . گوینده باید قدرت بیان زیاد و توان مناسبی در بداهه گویی داشته باشد زیرا در خیلی از موارد به علت غافلگیرشدن ، فرصت برای فکر کردن خیلی ناچیز است و یا وجود ندارد و گوینده باید بدون هدر رفتن وقت به کار خود ادمه دهد .
توانایی نگارش :
نگارش خبر به مهارت های خاص نیاز دارد . این توانایی ها به صرف جمع آوری مطلب ایجاد نمی شود و هنر نوشتن نیز بسیار مهم است .
مناسب بودن تن و لحن صدا و جذاب بودن چهره و قیافه
تن و لحن صدای گوینده و خبرنگار اهمیت زیادی نزد مخاطبان و نقش موثری در انتقال پیام دارد . از این رو دست اندرکاران رسانه ها تلاش می کنند برای جذب مخاطبان به برنامه ها ، از گویندگان و یا خبرنگارانی استفاده کنند که تن و لحن صدای جذابی دارند ، زیرا تن و لحن صدای خبرنگار می تواند زمینه ورود مخاطب و توجه او به پیام را جلب کند و در انتقال پیام موثر باشد . او باید تلاش کند متناسب با موضوع ، از لحن مناسبی استفاده کند .
چهره و قیافه گوینده و خبرنگار از جمله مواردی است که در انتقال خبر تلویزیون به مخاظب خودنمایی می کند و نقش موثری در جذب بینندگان دارد . چگونه ظاهر شدن در صحنه ، ایستادن ، حالات چهره و قیافه و شیوه اجرای گوینده در انتقال پیام بر مخاطبان نقش موثری دارد .
یک گوینده و یا یک خبرنگار باید ویژگی های زیر را داشته باشد :
ـ مناسب بودن تن و لحن صدا ، جذاب بودن چهره و قیافه ، قدرت بیان ، توانایی نگارش ، تسلط به زبان معیار ،آشنایی با مهارت های ارتباطی ، تند نویسی ، آگاهی سیاسی اجتماعی و فرهنگی ، آشنایی با مسائل بین المللی ، تحصیلات دانشگاهی مناسب و آموزش دوره های تخصصی ، آشنایی به یک زبان بین المللی ، هوش ودرک بالا ، جسم و روان سالم ، توانایی استفاده از تجهیزات خبر .
کسانی که به طور حرفه ای از صدای خود استفاده می کنند باید زندگی آرام و سالمی داشته باشند . عدم تعادل روحی و شخصیت گوینده بر صدای او اثر منفی می گذارد . در ادامه مواردی برای حفظ سلامت جسمی و روحی توصیه می شود ...
ـ گوینده باید مرتب و به طور روزانه بخشی از وقت خود را به مطالعه روزنامه ها و جراید اختصاص دهد تا از اوضاع و احوال جامعه و مردم آگاه شود .
ـ مطالعه کتاب را یکی از عادات پسندیده خود بداند .
ـ آشنایی به یکی از زبانهای زنده دنیا ، از ضروریات برای یک گوینده است .
ـ تمرین مداوم برای سخن گفتن ، غلبه بر ترس و تسلط بر خود و بر موضوع صحبت ، اعتماد به نفس ، اعتقاد به خود و کاری که انجام می دهید از دیگر رموز موفقیت یک گوینده خوب است .
گوینده با اتکاء به چهار نکته کلیدی می تواند ابراز شخصیت کند :
ـ طبیعی بودن :یعنی خودش باشد .
ـ ـ سرزندگی و شادابی : این گزینه ریشه تربیتی و روانی دارد .
ـ ـ ـ دوستی صمیمی با مخاطب :در گفتار و نگاهش صداقت داشته باشد .
ـ ـ ـ ـ قابلیت انعطاف :متناسب با هر خبر ، صدا تغییر کند .
شخصیت گوینده عبارت است از ترکیب شخصیت غریزی و شخصیت هنری او ، یعنی آنچه را فرا گرفته با ...
گوینده باید :
۱ . قدرت برقراری ارتباط داشته باشد .
۲. دارای قدرت انتقال فکر باشد . (مانند تاکید بر اعداد و ارقام )
۳. دارای قدرت انتقال احساس باشد . (درک مفهوم واقعی مطلب )
۴. بتواند شخصیت خود را منعکس کند .
۵ . لغات و کلمات را خوب ، صحیح و واضح ادا نماید .
گاهی گوینده ، خبر یا متن را از آغاز کار با صدای قوی و محکم می خواند ، بعد رفته رفته صدا ضعیف می شود یا طنین صدا در جمله ای فرق می کند که این برای گوینده ، مناسب نیست . در نتیجه گوینده باید ...
گوینده خوب کسی است که در همان سطح نوسان صدای خود صحبت کند ، چون در همان سطح می تواند صدای خود را رنگ آمیزی و آرایش کند .
صدا باید نشانه دوستی ، صمیمیت ، هوشیاری ، علاقه و قاطعیت باشد و همواره سرزنده و شاداب .
گوینده باید پوشاک مناسب بپوشد . لباس و کفش تنگ در کیفیت صدا بی تاثیر نیست .
گوینده باید حتی المقدور سعی کند از بیماری هایی مانند سرماخوردگی و زکام ، خود را محافظت کند .
گویندگی یعنی انتقال فکر و منظور ، از یک نفر به یک یا چند نفر دیگر .
